بازار دانش

فضای آموزشی طی سالیان گذشته، همیشه مورد انتقاد قرار می گرفته است. انتقاد هایی از جنس عدم مهارت دانشجویان، تربیت دانشجویان مدرک گرا، پیوند ضعیف میان دانشگاه و صنعت و...

در طی این سالیان انواع و اقسام کنفرانس ها و همایش ها برای ارتباط نزدیک تر، بین دانشگاه و صنعت برگزار  شده است. گزارش های متعدد و برنامه های تلویزیونی، برای نقد ارتباط ضعیف دانشگاه و صنعت صورت گرفته است.

شاید بتوان برای تحلیل این فضا ازتعبیر بازار دانش استفاده کرد. که نگاه  اقتصادی به این فضا است. در این بازار، مانند هر بازار دیگر، دو طرف عرضه و تقاضا و زمینه شکل گیری آن مطرح می شود. از یک طرف انواع دانشگاه ها و موسسات آموزشی قرار دارند و در سوی دیگر جامعه تشنه مدرک.

اما آیا دانش کالای باارزشی در کشور ما است. با نگاهی به اقتصاد کشورمان می بینیم که اقتصاد ما، اقتصاد نفتی می باشد. اقتصاد نفتی، متکی به صدور ماده خامی به نام نفت و مشتقات آن  است. که به صورت خدادادی، در کشور ما وجود دارد و ما بدون هیچ ارزش افزوده قابل توجهی، آن را روانه بازار می کنیم. از نفت به عنوان طلای سیاه یاد می شود. اما چطور است. که این طلای سیاه، رخت سفیدی برای اقتصاد ما، به ارمغان نیاورده است.

اقتصاد آغشته به نفت، نمی تواند اقتصاد سالمی باشد. از طرفی استفاده مستقیم از عایدات فروش نفت در بودجه جاری کشور باعث می شود. تا تلاطمات قیمت نفت باعث آسیب زدن به اقتصاد شود. از سوی دیگر فرصت استفاده از دانش، اندیشه و تولید کالای باارزش افزوده بالاتر را از جامعه بگیرد. از طرف دیگر اقتصاد نفتی، سبب تولد رانت در جامعه می شود. در واقع در این اقتصاد، شرکت ها و موسسات به جای تمرکز، بر اجرای موفقیت آمیز پروژه ها و ارائه محصولات با کیفیت بالاتر  وکم هزینه تر، انرژی خود را صرف جلب نظر کارفرما و گرفتن انواع تسهیلات می کنند.

در اقتصاد نفتی، بودجه جاری کشور از طریق فروش نفت تامین می شود و دیگر دانش کالای باارزش نخواهد بود. دانشی که راه دشوارتری برای کسب درآمد، پایدار و رفاه اقتصادی است. در جامعه که دانش کالای باارزشی نباشد. باطبع  افراد جامعه کمتر به دانش توجه کرده و آن را یک کالای شیک می دانند. که باید در قالب مدرک به دست آورد و در پی یافتن پارتی و نهاد قدرتی برای چسبیدن به آن ها، برای رسیدن به رشد و بالاتر رفتن از پله ترقی هستند- در این جامعه دانشگاه محلی برای ارائه دانش و دانشجو فردی در پی کسب دانش و استاد مقامی برای ارائه دانش نخواهد بود 

سانچی (دانش کالای با ارزش)

چند وقتی نیست که از غرق شدن کشتی سانچی می گذرد نمی توان درد و رنج ناشی از به شهادت رسیدن عزیزانمان را نادیده بگیریم. ولی می توان در کنار آن نیم نگاهی، به مبادلات تجاری ایران و صادرات کشورمان بیندازیم.

اگر نگاهی به خسارت ناشی از آتش گرفتن سانچی، فارق از خسارات جانی که غیر قابل بازگشت می باشند بیندازیم. می توانیم مبادلات تجاری کشور خودمان را واکاوی کنیم. این کشتی با طول 274 متر، که حامل 136 هزار تن میعانات گازی از مبداء عسلویه به مقصد کره جنوبی بود. ارزش محموله 60 میلیون دلار و ارزش خود نفت کش 50 میلیون دلار است.

اقتصاد کشور ما مبتنی بر صادرات نفت، گاز و دیگر مواد خام می باشد. مثبت بودن تراز تجاری ما هم ناشی از صادرات چنین محصولاتی می باشد. که ارزش افزوده ناچیزی دارند. در مقابل کره جنوبی دارای شرکت های مختلف تکنولوژیکی است. که محصولات خود را به اقصی نقاط دنیا صادر می کنند. یکی از این شرکت ها، شرکت سامسونگ می باشد. اگر تنها یک محصول، موبایل، را از این شرکت در نظر بگیریم . کره جنوبی با صادر کردن تنها 100هزار گوشی گلگسی اس 8 با وزن 15 تن (که در یک کانتنر تجاری قرار میگیرد) به ایران معادل ارزش محموله کشتی سانچی را بدست می آورد. در واقع می توان گفت کره جنوبی،پول واردات نفت و گاز را از کشورمان را، از خود ما می گیرد و به ما می دهد.