سیل پول (نگاهی به نقدینگی در ایران)

 

 

سیل پول

نقدینگی، یکی از کلمات رایج در اقتصاد است. به خصوص زمانی که اقتصاد دچار تورم می شود. نقدینگی مجموعه پول و حساب های غیرمدت دار گفته می شود. که در لحظه، می توان با آن ،خرید صورت بگیرد.

 

 

ممکن است شما خانه ای به ارزش یک میلیارد تومان داشته باشید. برای اینکه بتوانید آن را به پول تبدیل کنید. باید مدتی منتظر بمانید. که به فروش برسد و سپس با پول حاصل از آن خرید انجام دهید. بنابراین خانه دارای درجه نقدشوندگی پایینی است.

 

 

اما چرا نقدینگی باعث افزایش تورم می شود. به نظر می رسد داشتن پول زیاد، باید خوب باشد و باعث رفاه جامعه شود. ولی تفاوت بین افزایش ثروت در یک جامعه و حجم پول وجود دارد. وقتی حجم پول در یک اقتصاد بالا می رود. نسبت پول به کالا و خدمات افزایش می یابد و این باعث می شود سطح عمومی قیمت ها افزایش یابد. بانک ها به خصوص بانک مرکزی نقش مهمی در سیاست گذاری های پولی برای کنترل حجم نقدینگی دارد. شاید با یک مثال این موضوع مشخص تر شود. شما پول خود را به جهت سرمایه گذاری با ریسک پایین به شعبه بانک می برید. بانک سرمایه های خرد مردم را جمع آوری می کند. که سرمایه شما هم در بین آن ها قرار دارد. بانک برای کسب سود می تواند. این سرمایه را به عنوان وام به کارآفرین ها یا اشخاصی که قصد انجام پروژه ای را دارند. که نیاز به سرمایه دارد. قرار دهند. تا آنها بتوانند کسب و کار خود را راه بیندازند و پول به همراه بهره آن را به بانک بازگردانند. در اینجا بانک، نقش مهمی را بازی می کند. برای تعیین ریسک پروژه ها و تصمیم گیری در مورد این که ، این سرمایه را بر روی کسی یا پروژه ای سرمایه گذاری کند. که می تواند آن  را به ثمر برساند. در ایران معمولا خود بانک ها، بنگاه داری می کنند به این معنی که خود به عنوان کارفرما به ساخت و ساز می پردازند. در نظر بگیرید بانک مورد نظر ما یک میلیارد پول خرد جمع آوری کرده است و این پول را به وام گیرنده می دهد تا به انجام پروژه خود بپردازد. شخص وام گیرنده دوباره این پول را به جامعه تزریق می کند و دوباره این پول ها توسط مردم به بانک برمی گردد. در حل حاضر مردم دو میلیارد در بانک سپرده دارند. در حالی که بانک همان یک میلیارد را دارد. اگر به هردلیلی وام گیرنده قادر به بازپرداخت وام نباشد و ضمانت لازم نیز برای پرداخت آن نداشته باشد یا سرمایه گذاری که بانک انجام داده است قابلیت نقد شوندگی نداشته باشند مانند برج هایی توسط بانک ها ساخته می شود. بازگشتی به صندوق بانک صورت نمی گیرند در این زمان اگر تمام سپرده گذاران برای دریافت سرمایه خود به بانک مراجعه کنند بانک قادر به بازپرداخت نخواهد بود و ورشکسته است اگر در این زمان بانک مرکزی به بانک مورد نظر اعتبار تزریق کند در واقع پول بدون پشتوانه را به جامعه تزریق کرده است.

 

 

معوقات بانک ها، نرخ سود بالا بدون اینکه بازارهای قابل سرمایه گذاری برای پرداخت چنین سودی وجود داشته باشد. باعث افزایش حجم نقدینگی می شود

موردی دومی که باعث افزایش نقدینگی می شود استقراض دولت  از بانک مرکزی می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

تورم

این روزها می توان این واژه را بهتر از هر زمان دیگری درک کرد.

افزایش نگرانی از آینده، بی ثباتی بازارهای اقتصادی، کاهش پایبندی به تعهدات، تغییر انتظارات و ... را می توان از آثار تورم شدید به حساب آورد.

گاهی در کشوری، تاریخ عوض نمی شود. این ورق های تقویم هستند که جا به جا می شوند.

تورم در زبان علم اقتصاد، به افزایش سطح عمومی قیمت ها می گویند. تورم زمانی اتفاق می افتد که میانگین قیمت ها در سطح جامعه افزایش  یابد.

یکی از تقسیم بندی های اقتصادی براساس شدت تورم صورت می گیرد. تورم حاد، تورم مزمن و تورم تک رقمی.

تعداد کمی از کشورهای جهان در حال حاضر دارای تورم دو رقمی هستند. اغلب کشورهای دارای تورم تک رقمی هستند. تورم یکی از مسائل اقتصادی است. که مدت زمانی طولانی است. حل شده است. در تورم حاد نرخ تورم سه رقمی و بالاتر است که در حال حاضر می توان به کشور ونزولا اشاره کرد. از تورم های دو رقمی به عنوان تورم مزمن یاد می شود. به این علت که ،علاجی برای درمان آن در نظر گرفته نمی شود. بیشتر کشورهای جهان دارای تورم تک رقمی هستند حتی در برهه ای از زمان کشور ژاپن دارای تورم منفی بود. یعنی قیمت کالاها کاهش پیدا می کرد. تورم تک رقمی به رونق بازار و تولید کمک می کند. بنابراین کشورها سعی می کنند. که سطح تورم را در حدود 3 الی 4 درصد نگه دارند. کشور مانند آلمان که امروزه دارای تورم تک رقمی در زمانی نه چندان دور بعد از اتمام جنگ جهانی دوم دچار تورم حاد شده بود. به طوری که وقتی شما برای خرید کالا در نوبت قرار می گرفتید. تا زمانی که نوبت شما برسد.قیمت ها تغییر می کرد و افزایش می یافت. به اندازه ای ارزش  مارک(واحد پولی آلمان) کاهش پیدا کرده بود. که مردم این کشور از پول خود برای گرم کردن خود استفاده می کردند و آتش می زدند.

عوامل متعددی در تورم تاثیر گذار است از کاهش تولید، کاهش واردات، جنگ و... تا افزایش تقاضا، سیاست های انبساطی دولت و ... ولی می توان پررنگ ترین آن را افزایش نقدینگی اشاره کرد. هر چه نسبت پول به کالا افزایش یابد. قیمت کالا افزایش می یابد. برای درک این موضوع، اقتصاد را در نظر بگیرید که در آن یک کالا عرضه می شود به عنوان نمونه، سیب. اگر در بازار 1000 تومان پول باشد قیمت هر سیب 100 تومان می شود. اگر 10000 تومان پول باشد. قیمت هر سیب 1000 تومان می شود.

در تورم بالا، تولید بازده ندارد، زیرا همان طور که هزینه ها بالاتر می رود، قیمت کالای تولیدی افزایش نمی یابد. در تورم بالا، مردم به صورت بلند مدت سرمایه گذاری نمی کنند و دنبال سرمایه گذاری کوتاه مدت هستند. در تورم بالا مردم پول نقد نگهداری نمی کنند و آن را به کالا تبدیل می کنند. که این خود به افزایش قیمت دامن می زند. تلاطم برخی از بازار ها امروزه مانند خودرو نیز به همین جهت است بازارهای کالاهای مصرفی مانند رب گوجه و... تورم آثار روانی منفی دارد. وجود شبکه های اجتماعی را نمی توان در دامن زدن به افزایش تقاضا انفجاری برای کالایی انکار کرد. 

می توان از این لینک تغییرات تورم را در سال های مختلف ایران را مشاهده کرد.

تدبیر یا تقدیر(پیرامون صنعت فولاد)

تدبیر یا تقدیر

#صنعت_فولاد

چند روز پیش اخباری پخش شد که در آن مدیر عامل شرکت فولاد اصفهان از توفیقات شرکت و مشکلات تولید صحبت می کرد. یکی از مشکلات تولید، افزایش قیمت مواد اولیه بود. در حالی شرکت قیمت محصولات خود را افزایش نداده بود. مواد اولیه مجتمع فولاد اصفهان، آهن و فولاد قراضه است. که قیمت آن از خروجی خود کارخانه که فولاد است. بیشتر می شود یعنی می توان  محصول شرکت را خرید و آن را قراضه کرد و با قیمت بالاتر به خود شرکت فروخت.

 

  صنعت فولاد

صنعت فولاد یک از صنایع مادر در هر اقتصاد و کشوری است. که پیشران بسیاری از صنایع چه بالا دستی و چه پایین دستی می باشد و همچنین جزء صنایع انرژی بر محسوب می شود به خصوص نیاز مبرم به منابع آبی دارد. روش های تولید فولاد در جهان بر دو پایه صورت می گیرد. مجتمع های سنگ آهن محور و مجتمع های قراضه محور. مجتمع های سنگ آهن محور، ماده اولیه آنها سنگ آهن است. که قابل استخراج از معادن سنگ آهن هستند و مجتمع های قراضه محور، که ماده اولیه آنها آهن و فولاد قراضه است. که پس از ذوب در کوره های قوس الکتریکی و افزودن کربن، به فولاد تبدیل می شود. محصولات صنعت فولاد در صنایع خودروسازی، قطعه سازی، صنایع فلزی سبک، صنایع فلزی سنگین ، لوله های انتقال سیالات، صنایع بسته بندی، صنایع لوازم خانگی، الکتریکی و صنایع لوله و پروفایل مورد استفاده قرار می گیرد.

مجتمع فولاد مبارکه اصفهان در سال ،1360 تاسیس آن آغاز گردید. در این مجتمع از کوره های قوس الکتریکی استفاده می شود. که ماده اولیه آن قراضه های آهن و فولاد است با توجه به کمبود آن در کشور، این مجتمع مجبور به واردات آن می باشد که به علت اختلالات ارزی و کاهش پول ملی، واردات آن با هزینه هنگفت صورت می گیرد در حالی که کشور ما دارای معادن سنگ آهن می باشد. همچنین این صنعت نیاز مبرمی به آب دارد که استان اصفهان یک استان نیمه خشک است  که به آب های آزاد دسترسی ندارد.  که نشان می دهد انتخاب تکنولوژی و انتخاب محل احداث کارخانه با تدبیر صورت نگرفته است.

کالای ایرانی

#اقتصاد

#صنعت_پوشاک

#کالای_ایرانی

تبلیغات استفاده از کالای ایرانی را می توان در تلویزیون مشاهده کرد. که به روش های خلاقانه و ابتکاری صورت می گیرد. یکی از گزارش های که به تناوب پخش می شود. مربوط به صنعت پوشاک کشور است. که تولید کنندگان در این صنعت از اینکه مجبورند محصولات تولیدی خود را با برند یا به نام کشورهای دیگر مانند ترکیه بفروشند شکایت و از عدم توجه مشتریان به کالای ایرانی گله می کنند.

پوشاک بعد از غذا، دومین نیاز اساسی بشر می باشد و یکی از صنایع پردرآمد در جهان است. که گردش مالی بالایی دارد. ایران در گذشته یکی از کشورهای پیشرو در این صنعت بوده است. به طوری قدمت این صنعت در ایران به دوران هخامنشیان بر می گردد. صنعت پوشاک در اقتصاد جزء صنایع کاربر، حساب می شود. چنین صنایعی می توانند ضریب اشتغال بالایی در کشور داشته باشند. در سال های گذشته برند ایرانی در شاخص های جهانی جز برندهای آخر بین المللی بوده است.

برند و برندینگ و ... اینها واژگانی هستند که شرکت های بازاریابی از آن برای آموزش یا جذب شرکت ها از آن استفاده می کنند و یا کتاب های بازاریابی که مملو از این واژگان هستند.

برند، ارزشی است از یک کالا، که در ذهن مشتری یا بهتر بگوییم مخاطب نقش می بندد. برند دارای ارتباط، تمایز، احترام، هویت. برند ایران در شاخص جهانی در چند سال اخیر جز آخرین برندها بوده است. یک برند ممکن آنقدر قدرتمند باشد که روی بازو شخص به عنوان خالکوبی استفاده شود. در دیداری که بین مدیران هیوندا و هارلی دیویسون در نمایشگاهی صورت گرفت مدیر هوندا شروع به تعریف از موتورهای شرکت خود کرد که تا چه  اندازه سبک و سریع هستند. در انتها که صحبت های مدیر هوندا به پایان رسید. مدیر هارلی دیویسون بیان کرد که به خاطر ندارم کسی لوگوی هوندا را روی بازو خود خالکوبی کرده باشد.

بازار دانش

فضای آموزشی طی سالیان گذشته، همیشه مورد انتقاد قرار می گرفته است. انتقاد هایی از جنس عدم مهارت دانشجویان، تربیت دانشجویان مدرک گرا، پیوند ضعیف میان دانشگاه و صنعت و...

در طی این سالیان انواع و اقسام کنفرانس ها و همایش ها برای ارتباط نزدیک تر، بین دانشگاه و صنعت برگزار  شده است. گزارش های متعدد و برنامه های تلویزیونی، برای نقد ارتباط ضعیف دانشگاه و صنعت صورت گرفته است.

شاید بتوان برای تحلیل این فضا ازتعبیر بازار دانش استفاده کرد. که نگاه  اقتصادی به این فضا است. در این بازار، مانند هر بازار دیگر، دو طرف عرضه و تقاضا و زمینه شکل گیری آن مطرح می شود. از یک طرف انواع دانشگاه ها و موسسات آموزشی قرار دارند و در سوی دیگر جامعه تشنه مدرک.

اما آیا دانش کالای باارزشی در کشور ما است. با نگاهی به اقتصاد کشورمان می بینیم که اقتصاد ما، اقتصاد نفتی می باشد. اقتصاد نفتی، متکی به صدور ماده خامی به نام نفت و مشتقات آن  است. که به صورت خدادادی، در کشور ما وجود دارد و ما بدون هیچ ارزش افزوده قابل توجهی، آن را روانه بازار می کنیم. از نفت به عنوان طلای سیاه یاد می شود. اما چطور است. که این طلای سیاه، رخت سفیدی برای اقتصاد ما، به ارمغان نیاورده است.

اقتصاد آغشته به نفت، نمی تواند اقتصاد سالمی باشد. از طرفی استفاده مستقیم از عایدات فروش نفت در بودجه جاری کشور باعث می شود. تا تلاطمات قیمت نفت باعث آسیب زدن به اقتصاد شود. از سوی دیگر فرصت استفاده از دانش، اندیشه و تولید کالای باارزش افزوده بالاتر را از جامعه بگیرد. از طرف دیگر اقتصاد نفتی، سبب تولد رانت در جامعه می شود. در واقع در این اقتصاد، شرکت ها و موسسات به جای تمرکز، بر اجرای موفقیت آمیز پروژه ها و ارائه محصولات با کیفیت بالاتر  وکم هزینه تر، انرژی خود را صرف جلب نظر کارفرما و گرفتن انواع تسهیلات می کنند.

در اقتصاد نفتی، بودجه جاری کشور از طریق فروش نفت تامین می شود و دیگر دانش کالای باارزش نخواهد بود. دانشی که راه دشوارتری برای کسب درآمد، پایدار و رفاه اقتصادی است. در جامعه که دانش کالای باارزشی نباشد. باطبع  افراد جامعه کمتر به دانش توجه کرده و آن را یک کالای شیک می دانند. که باید در قالب مدرک به دست آورد و در پی یافتن پارتی و نهاد قدرتی برای چسبیدن به آن ها، برای رسیدن به رشد و بالاتر رفتن از پله ترقی هستند- در این جامعه دانشگاه محلی برای ارائه دانش و دانشجو فردی در پی کسب دانش و استاد مقامی برای ارائه دانش نخواهد بود 

سانچی (دانش کالای با ارزش)

چند وقتی نیست که از غرق شدن کشتی سانچی می گذرد نمی توان درد و رنج ناشی از به شهادت رسیدن عزیزانمان را نادیده بگیریم. ولی می توان در کنار آن نیم نگاهی، به مبادلات تجاری ایران و صادرات کشورمان بیندازیم.

اگر نگاهی به خسارت ناشی از آتش گرفتن سانچی، فارق از خسارات جانی که غیر قابل بازگشت می باشند بیندازیم. می توانیم مبادلات تجاری کشور خودمان را واکاوی کنیم. این کشتی با طول 274 متر، که حامل 136 هزار تن میعانات گازی از مبداء عسلویه به مقصد کره جنوبی بود. ارزش محموله 60 میلیون دلار و ارزش خود نفت کش 50 میلیون دلار است.

اقتصاد کشور ما مبتنی بر صادرات نفت، گاز و دیگر مواد خام می باشد. مثبت بودن تراز تجاری ما هم ناشی از صادرات چنین محصولاتی می باشد. که ارزش افزوده ناچیزی دارند. در مقابل کره جنوبی دارای شرکت های مختلف تکنولوژیکی است. که محصولات خود را به اقصی نقاط دنیا صادر می کنند. یکی از این شرکت ها، شرکت سامسونگ می باشد. اگر تنها یک محصول، موبایل، را از این شرکت در نظر بگیریم . کره جنوبی با صادر کردن تنها 100هزار گوشی گلگسی اس 8 با وزن 15 تن (که در یک کانتنر تجاری قرار میگیرد) به ایران معادل ارزش محموله کشتی سانچی را بدست می آورد. در واقع می توان گفت کره جنوبی،پول واردات نفت و گاز را از کشورمان را، از خود ما می گیرد و به ما می دهد.

نقطه مصرف

در علم اقتصاد موضوعی به نام چسبندگی مصرف مطرح است. زمانی که  درآمد افراد افزایش می یابد. افراد به راحتی مصرف خود را افزایش می دهند. ولی در هنگام کاهش درآمد، مصرف به راحتی کاهش نمی یابد. به عنوان مثال اگر درآمد30 درصد کاهش یابد. مصرف به این اندازه کاهش نمی یابد.

از این موضوع شرکت های ارائه دهنده خدمات و کالا استفاده می کنند. به این صورت که با کاهش قیمت کالا یا خدمات در مدت محدود، در واقع درآمد افراد افزایش می دهند (با همان مقدار پول می توانند کالا یا خدمات بیشتری خریداری کنند). در این مدت مصرف افزایش می یابد. پس از طی زمان مورد نظر و برگشتن قیمت به قیمت اولیه خود(کاهش درآمد) مصرف به همان نسبت کاهش نمی یابد.

قیمت گذاری

در اقتصاد سنتی قیمت براساس نمودار عرضه وتقاضا بررسی میشد. مقدار عرضه و مقدار  تقاضا عوامل تاثیر گذار در قیمت یک کالا بودند و عرضه و تقاضا را مستقل از هم در نظر می گیرند. ولی در اقتصاد رفتاری تمایل خردیدار به پرداخت پول، را ملاک قیمت گذاری در نظر می گیرند. شاید مثال مناسبی که در مورد این موضوع می توان بیان کرد حراج باشد اتفاقی که در یک حراجی می افتد تاثیر رفتار آدم ها در تعیین قیمت می باشد. در یک حراجی وقتی یک کالا را انتخاب می کنید. هر لحظه که قیمت بالاتری داده می شود امکان از دست رفتن کالا بیشتر می شود بنابراین تمایل انسان به خرید و در اختیار گرفتن آن بیشتر می شود.

آینده ی نزدیک

در علم اقتصاد، ضریبی به نام ضریب استهلاک داریم. این ضریب نشان می دهد که سرمایه ما چه قدر تحلیل رفته است. وقتی شما خودرویی، تهیه می کنید. بعد از گذشت مدتی مثلا یکسال فرسوده شده و دیگر ارزش گذشته را ندارد. سرمایه ملی هم به همین شکل است. هر چه قدر ضریب استهلاک در کشوری بالا باشد. از ثروت ملی آن کشور در طول زمان کاسته می شود. معمولا، عمر متوسط ساختمان در کشورهای توسعه یافته 70 سال است. ولی در کشور ما 20 سال، این نشان از استهلاک بالای سرمایه در کشور ماست. که باید از منبعی تامین شود. این امر، باعث از بین رفتن بودجه ملی کشور می شود. بودجه ای که باید صرف پروژه های عمرانی شود. صرف تعمیر و نگهداری آن می شود. لزوم نظارت و انجام کار صحیح، حین ساخت کمک می کند تا در آینده هزینه کمتری انجام دهیم. چیزی که شاید امروز قابل دیدن نباشد.

اخبار را که پیگیری می کردم، بیمارستانی را نشان می داد که عمر چندانی از ساخت آن نگذشته بود ولی به مرحله تعمیرات رسیده بود و چون بیمارستان یک سرویس 24 ساعت است. نمی توان به راحتی ساختمانهای دیگر  آن را تعطیل کرد. در این تصویر نشان می داد که بخش اورژانس در حالی که بیمار در حال استراحت است. تعمیرات انجام می شود و صدای ناهنجار تعمیرات به گوش می رسد.  مخل آسایش بیماران است و همچنین باعث از بین رفتن رفتن استیلیزاسیون که در اثر گرد و غبار اتفاق می افتد. می شود این نمونه بارزی از بی توجهی به امر ساخت است چیزی که امروز پرسود(بی توجهی به مقررات و استاندارها) به نظر می رسد در آینده پر هزینه تر خواهد بود.

مزیت نسبی (اقتصاد)

اگر به نقشه اقتصادی جهان نگاهی بیندازیم. طوری طراحی شده است که انگار، تقسیم کاری، در سطح جهانی صورت گرفته است. در شرق این نقشه، کشورهایی مانند چین، تولید کالا انجام می دهند و در غرب کشورهایی مانند آمریکا، تولید خدمات. اما این تقسیم بندی را چه کسی انجام داده است. می توانیم به این موضوع در سطح کوچکتر مانند یک کشور و یا یک شهر و خانواده، ببینیم. معمولا کسی که کاری را با مهارت بیشتر در زمان کمتر و هزینه پایین تر انجام می دهد. آن کار، به آن شخص، سپرده می شود. چین با داشتن، نیروی انسانی فراوان ، دسترسی به منابع زیرزمینی، قوانین کار کمتر و...برای تولید کالا محل مناسب تری می باشد. به عنوان مثال اگر ده واحد درآن سرمایه گذاری شود. می توان بیست واحد به دست آورد. که شاید این رقم در آمریکا دوازده واحد باشد. بنابراین تولید کالا در این کشور مقرون به صرفه تر است. در آمریکا هم به این شکل، با مهاجرت افراد نخبه و فراهم بودن بستر مناسب در این کشور، تولید خدمات مقرون به صرفه تر است. خدماتی در زمینه طراحی، مدیریت، بازایابی، برندینگ و...

مفهومی که موجب چنین تقسیم جهانی شده است. مفهوم مزیت نسبی می باشد.