سیل پول (نگاهی به نقدینگی در ایران)

 

 

سیل پول

نقدینگی، یکی از کلمات رایج در اقتصاد است. به خصوص زمانی که اقتصاد دچار تورم می شود. نقدینگی مجموعه پول و حساب های غیرمدت دار گفته می شود. که در لحظه، می توان با آن ،خرید صورت بگیرد.

 

 

ممکن است شما خانه ای به ارزش یک میلیارد تومان داشته باشید. برای اینکه بتوانید آن را به پول تبدیل کنید. باید مدتی منتظر بمانید. که به فروش برسد و سپس با پول حاصل از آن خرید انجام دهید. بنابراین خانه دارای درجه نقدشوندگی پایینی است.

 

 

اما چرا نقدینگی باعث افزایش تورم می شود. به نظر می رسد داشتن پول زیاد، باید خوب باشد و باعث رفاه جامعه شود. ولی تفاوت بین افزایش ثروت در یک جامعه و حجم پول وجود دارد. وقتی حجم پول در یک اقتصاد بالا می رود. نسبت پول به کالا و خدمات افزایش می یابد و این باعث می شود سطح عمومی قیمت ها افزایش یابد. بانک ها به خصوص بانک مرکزی نقش مهمی در سیاست گذاری های پولی برای کنترل حجم نقدینگی دارد. شاید با یک مثال این موضوع مشخص تر شود. شما پول خود را به جهت سرمایه گذاری با ریسک پایین به شعبه بانک می برید. بانک سرمایه های خرد مردم را جمع آوری می کند. که سرمایه شما هم در بین آن ها قرار دارد. بانک برای کسب سود می تواند. این سرمایه را به عنوان وام به کارآفرین ها یا اشخاصی که قصد انجام پروژه ای را دارند. که نیاز به سرمایه دارد. قرار دهند. تا آنها بتوانند کسب و کار خود را راه بیندازند و پول به همراه بهره آن را به بانک بازگردانند. در اینجا بانک، نقش مهمی را بازی می کند. برای تعیین ریسک پروژه ها و تصمیم گیری در مورد این که ، این سرمایه را بر روی کسی یا پروژه ای سرمایه گذاری کند. که می تواند آن  را به ثمر برساند. در ایران معمولا خود بانک ها، بنگاه داری می کنند به این معنی که خود به عنوان کارفرما به ساخت و ساز می پردازند. در نظر بگیرید بانک مورد نظر ما یک میلیارد پول خرد جمع آوری کرده است و این پول را به وام گیرنده می دهد تا به انجام پروژه خود بپردازد. شخص وام گیرنده دوباره این پول را به جامعه تزریق می کند و دوباره این پول ها توسط مردم به بانک برمی گردد. در حل حاضر مردم دو میلیارد در بانک سپرده دارند. در حالی که بانک همان یک میلیارد را دارد. اگر به هردلیلی وام گیرنده قادر به بازپرداخت وام نباشد و ضمانت لازم نیز برای پرداخت آن نداشته باشد یا سرمایه گذاری که بانک انجام داده است قابلیت نقد شوندگی نداشته باشند مانند برج هایی توسط بانک ها ساخته می شود. بازگشتی به صندوق بانک صورت نمی گیرند در این زمان اگر تمام سپرده گذاران برای دریافت سرمایه خود به بانک مراجعه کنند بانک قادر به بازپرداخت نخواهد بود و ورشکسته است اگر در این زمان بانک مرکزی به بانک مورد نظر اعتبار تزریق کند در واقع پول بدون پشتوانه را به جامعه تزریق کرده است.

 

 

معوقات بانک ها، نرخ سود بالا بدون اینکه بازارهای قابل سرمایه گذاری برای پرداخت چنین سودی وجود داشته باشد. باعث افزایش حجم نقدینگی می شود

موردی دومی که باعث افزایش نقدینگی می شود استقراض دولت  از بانک مرکزی می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

تورم

این روزها می توان این واژه را بهتر از هر زمان دیگری درک کرد.

افزایش نگرانی از آینده، بی ثباتی بازارهای اقتصادی، کاهش پایبندی به تعهدات، تغییر انتظارات و ... را می توان از آثار تورم شدید به حساب آورد.

گاهی در کشوری، تاریخ عوض نمی شود. این ورق های تقویم هستند که جا به جا می شوند.

تورم در زبان علم اقتصاد، به افزایش سطح عمومی قیمت ها می گویند. تورم زمانی اتفاق می افتد که میانگین قیمت ها در سطح جامعه افزایش  یابد.

یکی از تقسیم بندی های اقتصادی براساس شدت تورم صورت می گیرد. تورم حاد، تورم مزمن و تورم تک رقمی.

تعداد کمی از کشورهای جهان در حال حاضر دارای تورم دو رقمی هستند. اغلب کشورهای دارای تورم تک رقمی هستند. تورم یکی از مسائل اقتصادی است. که مدت زمانی طولانی است. حل شده است. در تورم حاد نرخ تورم سه رقمی و بالاتر است که در حال حاضر می توان به کشور ونزولا اشاره کرد. از تورم های دو رقمی به عنوان تورم مزمن یاد می شود. به این علت که ،علاجی برای درمان آن در نظر گرفته نمی شود. بیشتر کشورهای جهان دارای تورم تک رقمی هستند حتی در برهه ای از زمان کشور ژاپن دارای تورم منفی بود. یعنی قیمت کالاها کاهش پیدا می کرد. تورم تک رقمی به رونق بازار و تولید کمک می کند. بنابراین کشورها سعی می کنند. که سطح تورم را در حدود 3 الی 4 درصد نگه دارند. کشور مانند آلمان که امروزه دارای تورم تک رقمی در زمانی نه چندان دور بعد از اتمام جنگ جهانی دوم دچار تورم حاد شده بود. به طوری که وقتی شما برای خرید کالا در نوبت قرار می گرفتید. تا زمانی که نوبت شما برسد.قیمت ها تغییر می کرد و افزایش می یافت. به اندازه ای ارزش  مارک(واحد پولی آلمان) کاهش پیدا کرده بود. که مردم این کشور از پول خود برای گرم کردن خود استفاده می کردند و آتش می زدند.

عوامل متعددی در تورم تاثیر گذار است از کاهش تولید، کاهش واردات، جنگ و... تا افزایش تقاضا، سیاست های انبساطی دولت و ... ولی می توان پررنگ ترین آن را افزایش نقدینگی اشاره کرد. هر چه نسبت پول به کالا افزایش یابد. قیمت کالا افزایش می یابد. برای درک این موضوع، اقتصاد را در نظر بگیرید که در آن یک کالا عرضه می شود به عنوان نمونه، سیب. اگر در بازار 1000 تومان پول باشد قیمت هر سیب 100 تومان می شود. اگر 10000 تومان پول باشد. قیمت هر سیب 1000 تومان می شود.

در تورم بالا، تولید بازده ندارد، زیرا همان طور که هزینه ها بالاتر می رود، قیمت کالای تولیدی افزایش نمی یابد. در تورم بالا، مردم به صورت بلند مدت سرمایه گذاری نمی کنند و دنبال سرمایه گذاری کوتاه مدت هستند. در تورم بالا مردم پول نقد نگهداری نمی کنند و آن را به کالا تبدیل می کنند. که این خود به افزایش قیمت دامن می زند. تلاطم برخی از بازار ها امروزه مانند خودرو نیز به همین جهت است بازارهای کالاهای مصرفی مانند رب گوجه و... تورم آثار روانی منفی دارد. وجود شبکه های اجتماعی را نمی توان در دامن زدن به افزایش تقاضا انفجاری برای کالایی انکار کرد. 

می توان از این لینک تغییرات تورم را در سال های مختلف ایران را مشاهده کرد.